Thương nhớ giả cầy
Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.Mạc Hồng Quân bên 'gái lạ', Ly Kute vào chùa tĩnh tâm
Trước ngày đón Xuân Son trở về, vợ và con của anh đã dọn dẹp, cùng nhau trang trí lại nhà cửa theo chủ đề tết. Đã 5 năm kể từ khi chuyển đến Việt Nam thi đấu nhưng đây là cái Tết Nguyên đán đầu tiên mà Xuân Son đón với tư cách là người Việt Nam. Một tin vui ngày cuối năm âm lịch với Xuân Son là anh đã có lần đầu tiên lọt vào tốp 10 nhân vật có ảnh hưởng nhất trên mạng xã hội tháng 12.2024 (theo thống kê của chuyên trang BuzzMetrics) nhờ màn trình diễn chói sáng ở AFF Cup 2024. Anh đứng thứ 4 trong danh sách này. Con số này là minh chứng cho sức "nóng" mà Xuân Son đã tạo ra và mức độ yêu mến của người hâm mộ dành cho anh.Trước giờ ra viện, Xuân Son chia sẻ những hình ảnh tích cực trên trang cá nhân. Anh xuất hiện với hình ảnh tươi vui và vẫn tiếp tục tập các bài phục hồi sau phẫu thuật. Cả Xuân Son và vợ là chị Marcele đều rất hào hứng đón năm mới Ất Tỵ dù nam tiền đạo chắc chắn sẽ gặp bất tiện trong việc đi lại ít nhiều vì chấn thương. Đón tết ở nhà, Xuân Son cũng cần lưu ý đến chế độ dinh dưỡng để tránh ảnh hưởng đến vết mổ cũng như hạn chế tăng cân quá đà vì không thể tập luyện như bình thường.Theo BS-CKII Vũ Tú Nam, trưởng khoa Phẫu Thuật Nội soi khớp & Y học Thể thao, Bệnh viện Vinmec Times City, ca phẫu thuật của Xuân Son đòi hỏi sự hoàn thiện và tính cá thể hoá trong từng khâu. Chấn thương của Xuân Son không chỉ là gãy đơn giản mà là gãy thân xương phức tạp, có mảnh rời lớn 7cm và nguy cơ các đường nứt tách thành nhiều mảnh nhỏ hơn. Việc kết hợp xương với kỹ thuật đóng đinh nội tuỷ phải đảm bảo không ảnh hưởng đến quá trình lành xương tự nhiên và các cấu trúc lành xung quanh.Thách thức lớn nhất là tính toán chi tiết tất cả các bước, từ loại đinh, kích thước đinh, vị trí đinh, đến kỹ thuật nắn chỉnh qua da mà không cần mở đến vịt gãy. Nhờ sự hợp tác giữa các phòng ban cùng công nghệ mô phỏng, ca phẫu thuật đã diễn ra thành công.ThS.BS Hồ Ngọc Minh, Giám đốc Điều hành Motion lab kiêm Bác sĩ Ngoại khoa Nội soi khớp & Y học thể thao, Bệnh viện Vinmec Times City, cho biết, việc khi nào Xuân Son có thể quay lại tập luyện phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó có thời gian và quá trình hồi phục. Tối thiểu, Xuân Son có thể tập luyện cường độ cao sau 6 tháng, nhưng trung bình phải mất đến 9 tháng để trở lại sân bóng chính thức.BS Hồ Ngọc Minh đánh giá rằng với chấn thương này, Xuân Son có đủ khả năng lấy lại phong độ. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng phụ thuộc nhiều vào sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, vận động viên và ban huấn luyện. Thành tựu trước đây đã minh chứng: nhiều vận động viên như Thái Thị Thảo, Chương Thị Kiều đã quay lại đỉnh cao sau các chấn thương nặng. Điều này tăng cường niềm tin về sự phục hồi thành công cho Xuân Son.Xuân Son nhận được sự hỗ trợ từ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF), CLB, Bệnh viện Vinmec cũng như nguồn động viên, quan tâm lớn từ người hâm mộ trong quá trình hồi phục. Các nguồn lực tài chính, kỹ thuật và tâm lý đều được huy động để đảm bảo anh có thể quay lại thi đấu trong điều kiện tốt nhất.Chúng ta hoàn toàn có quyền hy vọng rằng Xuân Son sẽ lại vượt qua tất cả thách thức, phục hồi ngoạn mục và tiếp tục toả sáng trên sân cỏ trong tương lai.
Từ vụ cháy nhà trọ 14 người chết: Thoát hiểm thế nào khi ở trọ cao tầng?
Không khí Tết Ất Tỵ 2025 ở TP.HCM rộn ràng khắp phố phường từ những ngày đầu tháng chạp. Nếu ở TP.HCM, người dân sẽ có cơ hội thưởng thức những chương trình, hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc của Việt Nam qua nhiều hình thức tái hiện sống động. Những sự kiện này góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, hứa hẹn mang lại nhiều cung bậc cảm xúc.Theo Sở Du lịch TP.HCM, dọc tuyến metro số 1 dài 19,7 km với 14 ga, người dân có thể trải nghiệm hàng loạt điểm đến văn hóa, lịch sử, các công trình biểu tượng của TP như: chợ Bến Thành, bảo tàng Mỹ thuật, Dinh Độc Lập, công viên 23 Tháng 9, công viên Tao Đàn, phố đi bộ Bùi Viện, nhà hát Thành phố, phố đi bộ Nguyễn Huệ, bưu điện Thành phố, nhà thờ Đức Bà, Thảo Cầm Viên Sài Gòn, công viên văn hóa du lịch Suối Tiên, chùa Bửu Long...Nếu yêu thích văn hóa, lịch sử, người dân cũng có thể tham khảo các sản phẩm du lịch như: chương trình tham quan Trăng chiến khu tại Củ Chi; du lịch cộng đồng Thiềng Liềng.Bên cạnh đó, người dân cũng có thể trải nghiệm các sản phẩm đường thủy mới như: "Saigon River Sightseeing" đưa du khách thưởng ngoạn thành phố bằng tàu hai tầng, hành trình về với cội nguồn, du lịch xanh – khám phá miệt vườn giữa lòng TP...Đại diện Thảo Cầm Viên Sài Gòn cho biết, dịp tết này, nơi đây tổ chức nhiều hoạt động đặc sắc như: giao lưu cùng Capybara từ 8 giờ 30 - 11 giờ và từ 14 - 16 giờ; tour đặc biệt "Du xuân may mắn" - một hành trình độc đáo mang đến may mắn, bình an và những lời chúc tốt đẹp cho năm. Đặc biệt, từ mùng 1 đến mùng 5 Tết Ất Tỵ, chương trình giới thiệu các loại rắn, biểu diễn lấy nọc rắn do trại rắn Đồng Tâm thực hiện sẽ diễn ra ở sân khấu chính từ 10 giờ 30 - 11 giờ.Xuyên suốt 5 ngày đầu năm, Thảo Cầm Viên cũng có các hoạt động biểu diễn tập tính tại vườn hồng hạc, đảo vượn, vườn cá sấu, khu hổ trắng mới, khu hổ trắng cũ, khu hổ vàng, khu gấu... Đại diện công viên văn hóa Đầm Sen cho biết, lễ hội tết 2025 tại Đầm Sen chủ đề "Tết tròn đầy – Sum vầy hạnh phúc" là sự kết hợp văn hóa một cách tỉ mỉ, lồng ghép những thông điệp ý nghĩa ngày tết vào các hoạt động biểu diễn, chương trình vui chơi. Để tô điểm thêm những nét màu rực rỡ ngày xuân, Đầm Sen mang đến những góc check-in du xuân dành tặng du khách khi đến tham quan như: tái hiện cung đường hoa anh đào Nhật Bản dịu dàng; bốn mùa trong năm tụ hợp tại cùng 1 khoảnh khắc, những góc chụp ảnh Tết Ất Tỵ 2025 tại các điểm khác nhau. Ngoài ra, khách đến Đầm Sen mua vé trọn gói đều có thể tham gia bốc thăm trúng thưởng tour du lịch Singapore, Thái Lan hoặc nghỉ dưỡng tại Phan Thiết trong chương trình "Vui tết thả ga - trúng quà cực đã". Chương trình bốc thăm này diễn ra mỗi ngày, từ mùng 1 đến mùng 5 tết.Hoạt động "ghi điểm" với du khách ở Đầm Sen là hoạt náo đường phố, dịp tết này tiếp tục "trình làng" các hoạt động như: đại hội lân - sư - rồng, hiphop phúc - lộc - thọ, tái hiện không gian tết Việt cảnh trí, văn hóa đặc sản vùng miền, phố ông đồ, hoạt náo xiếc ảo thuật, lô tô... Tết Ất Tỵ này, Suối Tiên tổ chức sự kiện "Tết xuyên không" mở ra không gian vui xuân đón tết mang phong vị cổ truyền trong không gian tết Việt xưa đầy hoài niệm. Giữa nhịp sống hối hả, đây được dự báo sẽ là một nét chấm phá để bạn và gia đình bước qua cánh cổng thời gian, sống trọn vẹn trong không khí tết Việt xưa qua những khu vực trải nghiệm đầy hoài niệm, gợi nhớ cảm giác gần gũi và ấm cúng.Theo đó, du khách sẽ được trải nghiệm hóa thân trong trang phục xưa, trải nghiệm văn hóa tết cổ truyền, tham gia trò chơi dân gian, thưởng thức ẩm thực tết Việt truyền thống, xem show diễn độc quyền "Suối Tiên - Tết xưa trường tồn".Dịp này, Suối Tiên ra mắt những công trình mới như: bí mật rừng phù thủy, đường trượt đua thần tốc tại biển Tiên Đồng - Ngọc Nữ với vốn đầu tư gần 10 tỉ đồng, nâng cấp hơn 150 công trình vui chơi giải trí.
Chiều 14.2, trao đổi với PV Thanh Niên, ông Võ Thu Tùng, Phó giám đốc Sở Y tế TP.Đà Nẵng, cho biết hiện nay tình hình bệnh sởi có xu hướng tăng nhanh và tăng cao trên địa bàn thành phố. Đáng chú ý, đã có 1 trường hợp là trẻ em tử vong do bệnh sởi.Theo thông tin do Phó giám đốc Sở Y tế TP.Đà Nẵng cung cấp, vào tháng 1 vừa qua, 1 học sinh lớp 5, trú tại Q.Liên Chiểu (TP.Đà Nẵng) đã tử vong do bệnh sởi. Đây là trường hợp không được tiêm chủng bệnh sởi. Theo báo cáo của Sở Y tế TP.Đà Nẵng, từ ngày 1.1 đến ngày 9.2, TP.Đà Nẵng ghi nhận 599 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, 245 trường hợp xác định mắc sởi. Trước tình trạng này, UBND TP.Đà Nẵng yêu cầu các cơ sở tiêm chủng trên địa bàn tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân tiêm chủng đầy đủ, đúng liều các loại vắc xin. Đối với các trẻ tham gia tiêm chủng dịch vụ, thực hiện tiêm chủng vắc xin sởi đầy đủ hoặc tư vấn người dân cho trẻ đến các trạm y tế xã, phường để tiêm chủng vắc xin sởi lúc trẻ đủ 9 tháng tuổi. Đồng thời, không hướng dẫn và không để trẻ đợi đến 1 tuổi mới tiêm mũi 1 vắc xin có thành phần sởi. Liên quan đến tình hình bệnh cúm, TP.Đà Nẵng đang ghi nhận ở mức bình thường so với cùng kỳ các năm trước. Cụ thể, tháng 11 - 12.2024 ghi nhận 185 trường hợp cúm mùa điều trị nội trú tại các cơ sở khám, chữa bệnh (trong tổng số 989 trường hợp của cả năm 2024, chiếm tỷ lệ 18,7%). Tháng 1.2025 ghi nhận 122 trường hợp cúm mùa điều trị nội trú tại các cơ sở khám, chữa bệnh, giảm 7,5% so với cùng kỳ năm 2024.UBND TP.Đà Nẵng yêu cầu các ngành chức năng, các địa phương phối hợp chặt chẽ với ngành y tế, chủ động triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống bệnh sởi, bệnh cúm trong phạm vi, lĩnh vực quản lý. Địa phương khuyến khích người dân tiêm vắc xin phòng bệnh cúm; khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi không tự ý làm xét nghiệm và mua thuốc điều trị tại nhà mà cần liên hệ với cơ sở y tế để được tư vấn, khám và xử trí kịp thời…Ngành giáo dục TP.Đà Nẵng cần tăng cường kiểm tra, giám sát thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh sởi, bệnh cúm mùa theo hướng dẫn của ngành y tế tại các trường học, cơ sở giáo dục trên địa bàn. UBND TP.Đà Nẵng cũng giao UBND các quận, huyện kiểm tra, đôn đốc chỉ đạo các trường học, cơ sở giáo dục, cơ sở nuôi dạy trẻ trên địa bàn phối hợp với ngành y tế đẩy nhanh tiến độ rà soát tiền sử tiêm chủng và tiêm bù vắc xin cho học sinh mầm non, tiểu học theo kế hoạch.
Khánh Linh ghi điểm với quần tất hoa cùng màn dắt tay tắc kè Quỳnh Anh Shyn
Trước thắc mắc trên, thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Hiền Minh, Phó trưởng Đơn vị Tiêm chủng Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết: Chủng cúm A và B là nguyên nhân chủ yếu gây ra các đợt dịch hoặc đại dịch cúm. Virus cúm biến đổi nên hằng năm Tổ chức Y tế thế giới (WHO) sẽ đưa ra dự báo về các loại virus cúm chủ yếu có thể gây ra dịch cúm năm kế tiếp, đó là cơ sở để sản xuất vắc xin phòng bệnh cúm hằng năm. Hơn thế nữa, miễn dịch bảo vệ của vắc xin cúm chỉ kéo dài khoảng 1 năm. Vì vậy, để được bảo vệ tốt nhất bạn cần tiêm cúm nhắc lại mỗi năm.Tùy theo cơ địa của mỗi người và sự phù hợp của chủng cúm lưu hành so với vắc xin được tiêm mà người đã tiêm vắc xin có thể vẫn bị nhiễm cúm tuy nhiên tỷ lệ bị cúm và bị các biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp sẽ giảm đi rất nhiều so với người không tiêm vắc xin.Khoảng 2 tuần sau khi tiêm, vắc xin phòng cúm sẽ giúp cơ thể tạo ra kháng thể bảo vệ bởi những chủng virus có trong vắc xin. Trước thời điểm này bạn vẫn có nguy cơ nhiễm cúm.Tiêm vắc xin phòng Covid-19 sẽ không giúp cơ thể bảo vệ khỏi bệnh cúm và ngược lại, tiêm vắc xin phòng cúm sẽ không giúp bảo vệ cơ thể khỏi Covid-19.Bác sĩ Hiền Minh cho biết, so với người chưa tiêm, người đã tiêm vắc xin cúm có những lợi ích sau:Bạn đọc có thể đặt câu hỏi cho chuyên mục Bác sĩ 24/7 bằng hình thức nhập bình luận bên dưới bài hoặc gửi qua email: suckhoethanhnien247@gmail.com.Câu hỏi sẽ được chuyển đến các bác sĩ, chuyên gia... để trả lời cho bạn đọc.
